Europako Batzordeko presidenteorde Antonio Tajaniren adierazpenak gure eginez, erne egon behar dugu Batzordeak 2012an aurkeztu zuen (...) helburua betetzetik oso urrun gaudelako. Horregatik, hainbat ekimen hartu dira energiaren prezio altuei, kreditua eskuratzeko zailtasunei, inbertsioaren jaitsierari, eskumen faltari eta burokrazia gehiegizkoari aurre egiteko. Bide batez, EBko erakundeek industria-arloan ezer gutxi egin dute 2012. urteaz geroztik.

Azken asteetan, Europako funtsak euskal enpresen arteko trending topic-etako bat bihurtu dira. Guztiok ados egon gaitezke horretan, eta funtsezko elementua dira Europaren eta Euskadiren etorkizuneko susperraldirako. Baina ekonomiaren bigarren sektoreari erreparatzen badiogu, funtsak ere aukera paregabea dira -inoizko handiena- Espainiako industria beti egon behar izan duen lekuan jartzeko eta herrialde honek duela ia mende laurden jasaten ari den desindustrializazio-prozesua iraultzeko.

Zifrak adierazgarriak dira. Espainiako industriak Barne Produktu Gordinean (BPG) duen pisu erlatiboa pixkanaka murriztu da, 1996an zuen %19,8tik 2018ko %14,4ra. Hori joera komuna da Europako herrialde askotan. Aldi horretan, Europar Batasuneko 28 kideen batez bestekoa %21etik %17,1era igo da. Herrialde batzuetan, ordea, beherakada ez da ia nabaritu. Alemaniako industriaren kasua da hori: 1996an, %23,5ekoa zen ekonomian, eta %22,9koa, berriz, 2018an. Espainiako Estatuan, aldiz, garrantzi erlatiboaren galera nabarmena izan da, batez ere 2008ko krisi ekonomiko-finantzarioaren ondorioz sektorearen ekoizpenak izandako beherakadaren ondorioz.

Jada ez daude ZID funtsak (Gainbeheran dauden Industrialdeak), likidezia-arazoak dituzten enpresen kapital zirkulatzailerako laguntzak eta berrikuntzarako laguntzak aurreikusten zituztenak. Laguntza horien ordez, Europar Batasunak aurrekaririk ez duen inbertsio-bolumen bat mobilizatzeko hartutako erabakia hartu du, pandemiak eragindako krisi ekonomikoari erantzuteko. Testuinguru horretan kokatzen da Estatuan eta Euskadin 2030erako industria-politika, zeinaren helburua industriaren ekosistemaren modernizazioa eta produktibitatea sustatzea baita, balio-katea digitalizatuz, produktibitatea bultzatuz eta trantsizio ekologikoan eta eraldaketa digitalean funtsezkoak diren sektore estrategikoen lehiakortasuna sustatuz.

Estrategia horren funtsezko alderdi bat Industria Lehiakortasuna eta Iraunkortasuna bultzatzen duten proiektuak bultzatzeko programa da. Programa horretan, gure industrian arraste-efektu nabarmena duten ekimenak sustatzea planteatzen da, diru-laguntzen eta maileguen bidez. Proiektuek irizpide hauek izan behar dituzte, gutxienez:

• Zeharkakotasuna. Balio-kateko gainerako eragileekin elkartuta planteatzen direnei eman behar zaie lehentasuna, eta arreta berezia jarri behar zaie lankidetza publiko-pribatuko formulekin garatzen direnei.
• Lehiakortasuna. Lehiakortasuna hobetzea eta, beraz, industria-sektoreko enpresen hazkundea ezinbestekoak dira.
• Gizartean eta ekonomian duen eragina. Eragin biderkatzailea errazteko, oso garrantzitsua da enpleguaren sorreran eragin handiena duten proiektuak bultzatzea, bai zuzenekoak bai zeharkakoak, lurralde-kohesioa areagotzen dutenak eta trantsizio ekologikoa errazten dutenak.

Emilio Olabarria